Ảnh hưởng của Elon Musk đối với chính sách môi trường dưới thời Donald Trump ? Liên Hiệp Quốc lo ngại trước sự trở lại của tân tổng thống bảo thủ Mỹ ; Cuộc « trả thù xã hội » trong vụ tấn công « xe điên » ở Trung Quốc, khiến 35 người thiệt mạng ; Sự trở lại của xu hướng  « Người mẫu gầy » - chuẩn mực của cái đẹp trong giới thời trang. Trên đây là những chủ đề chính trong mục tạp chí thế giới đó đây tuần này.

Hội nghị Khí hậu quốc tế của Liên Hiệp Quốc – COP 29, diễn ra tại Baku, Azerbaijan là một trong những sự kiện nổi bật trong tuần vừa qua. Nội dung chính của kỳ họp năm nay là đàm phán về hỗ trợ tài chính của các nước giàu cho các nước nghèo chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu, để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng, giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch và thích ứng tốt hơn trước các thiên tai.

Sự kiện năm nay bị đánh dấu bởi nhiều nghịch lý, từ nước chủ nhà một sự kiện về khí hậu, « yêu chuộng dầu khí », đến cái bóng của tân tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, coi biến đổi khí hậu là một « cú lừa lịch sử từ giới khoa học », tạo bầu không khí u ám, trước nguy cơ Hoa Kỳ rút khỏi thỏa thuận Khí hậu Paris 2015, trong khi Mỹ phát thải CO2 nhiều nhất thế giới. Theo một báo cáo công bố hôm qua, sự trở lại của Donald Trump có thể khiến nhiệt độ trái đất tăng thêm 0,04 độ C từ nay đến cuối thế kỷ.

Elon Musk với chính sách môi trường dưới thời Donald Trump?

Vài tuần trước khi trở lại Nhà Trắng, Donald Trump đã bổ nhiệm Elon Musk vào bộ Hiệu quả Chính phủ, phụ trách cải cách bộ máy chính phủ và cùng lãnh đạo cơ quan này với Vivek Ramaswamy, một doanh nhân gốc Ấn Độ.

Trong lĩnh vực môi trường, Elon Musk từng được ca ngợi là một siêu anh hùng « Iron Man » vì một mình giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu thông qua xe điện Tesla, góp phần vào một tương lai của năng lượng xanh và thúc đẩy các loại thuế để giảm năng lượng về hóa thạch, theo nhận định của The Guardian.

Trong bối cảnh Hội nghị Khí hậu của Liên Hiệp Quốc COP-29 diễn ra ở Azerbaijan, phủ bóng Donald Trump, sự ủng hộ của vị tỷ phú Mỹ, chủ của SpaceX và Tesla, liệu có tác động đến chính sách môi trường của Hoa Kỳ trong những năm sắp tới hay không, khi gia nhập nội các của Trump ?  Trước đây, Donald Trump từng chỉ trích xe điện, nhưng với sự ủng hộ từ Elon Musk, tổng thống Hoa Kỳ đã thay đổi quan điểm, và coi đó là thành tựu lớn.

Trên thực tế, niềm tin vào nhà tỷ phú Musk về vấn đề khí hậu đã bị lu mờ bởi sự ủng hộ « không giới hạn » của ông đối với các chính trị gia cánh hữu, đặc biệt là Donald Trump.

Hơn nữa, các hình ảnh « xanh » mà Elon Musk tạo dựng từ nhiều năm qua chứa đựng nhiều mâu thuẫn. Hãng xe điện Tesla được « ca tụng » là giải pháp thay thế năng lượng hóa thạch nhưng quá trình sản xuất vẫn tiêu thụ năng lượng hóa thạch và kim loại gây ô nhiễm.

Đứng đầu doanh nghiệp về hàng không vũ trụ SpaceX, Elon Musk công khai bày tỏ tự hào trên mạng X về các vụ phóng tên lửa tái sử dụng, trong khi các chuyến « du hành » vào vũ trụ có lượng khí thải carbon cao, gấp 200-300 lần so với các chuyến bay đường dài thông thường.

Elon Musk cũng gây sự chú ý với giải thưởng Xprize trị giá 100 triệu đô la, phát triển công nghệ loại bỏ carbon khỏi không khí nhưng dự án Starlink của SpaceX, cung cấp dịch vụ Internet qua vệ tinh, cũng gây lo ngại về ô nhiễm, khi các vệ tinh rơi xuống trái đất, và phát ra khí thải có hại cho bầu khí quyển.

Lối sống của Musk, đặc biệt là việc sử dụng máy bay riêng, thải ra lượng carbon lớn, đưa ông vào nhóm người « siêu phát thải »  Mạng xã hội X mà Elon Musk mua lại hồi 2022, thường xuyên bị chỉ trích vì cho phép loan truyền thông tin sai lệch về biến đổi khí hậu.

Dù ủng hộ năng lượng tái tạo, nhưng Musk lại không coi biến đổi khí hậu là vấn đề khẩn cấp mà cho rằng còn « 50 hoặc 100 năm » để hành động, trong khi báo cáo của GIEC cảnh báo rằng nếu không có hành động mạnh mẽ, tác động của biến đổi khí hậu sẽ trở nên nghiêm trọng vào năm 2050. Tỷ phú giàu nhất hành tinh cũng cho rằng việc bảo vệ môi trường « không nên gây ra thay đổi quá lớn cho xã hội ».

Liên Hiệp Quốc lo ngại trước sự trở lại của Donald Trump

Ngoài vấn đề môi trường, sự trở lại của Donald Trump cũng khiến nhiều định chế quốc tế quan ngại, với lập trường bảo thủ « America First », đặc biệt là Liên Hiệp Quốc. Cho đến nay, Hoa Kỳ đóng góp nhiều nhất cho Liên Hiệp Quốc nhưng lại bị Donald Turmp coi là không phục vụ lợi ích của Mỹ.

Từ Genève, thông tín viên Jérémie Lanche cho biết thêm thông tin :

« Một trong những điểm đáng chú ý trong nhiệm kỳ đầu tiên của Donald Trump là việc áp dụng chính sách « để ghế trống », rút Mỹ ra khỏi nhiều định chế thế giới, Hội đồng Nhân Quyền, và Tổ chức Kinh tế Thế giới. Jussi Hanhimaki, giảng viên chính trị quốc tế, chuyên gia về Hoa Kỳ tại Graduate Institut de Genève cho rằng với nhiệm kỳ thứ hai sắp tới, Trump sẽ vẫn giữ lập trường tương tự.

Ông nói : « Chúng ta sẽ chứng kiến cảnh nước Mỹ rút khỏi, hoặc giữ khoảng cách với nhiều đinh chế, đặc biệt là Tổ chức Kinh tế Thế giới. Mọi người đã biết đến câu nói của Donald Trump : ‘Hàng rào thuế quan là cụm từ đẹp nhất trong từ điển » Do vậy, đúng là không còn nghi ngờ gì nữa, Hoa Kỳ sẽ vắng bóng hơn, tại Liên Hiệp Quốc.

Việc bổ nhiệm Elise Stefanik vào vị trí tân đại sứ của Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc cũng phần nào đi theo hướng này. Bà Stefanik đấu tranh cho việc đánh giá lại toàn bộ nguồn tài trợ của Hoa Kỳ cho Liên Hiệp Quốc. Chuyên gia về Hoa Kỳ nói thêm : « Châu Âu phải nhận thức được là không phải chỉ vì mỗi Donald Trump mà điều này trở thành một khuynh hướng trong chính trị Hoa Kỳ. Dù là NATO hay Liên Hiệp Quốc, Hoa Kỳ cho rằng họ không cần phải chi trả cho tất cả các nước ».

Đây là vấn đề lớn đối với Liên Hiệp Quốc, Washington là nước đóng góp lớn nhất vào ngân sách của định chế này, hơn cả Trung Quốc. Bắc Kinh đã được hưởng lợi nhiều từ nhiệm kỳ của Donald Trump, để gia tăng sức ảnh hưởng và hiện diện tại Liên Hiệp Quốc. »

Trung Quốc : Tranh cãi sau vụ « xe điên » tông chết 35 người

Nhìn sang châu Á, trong tuần vừa qua, một vụ xe « điên », lao vào đám đông tại một trung tâm thể thao ở Châu Hải, khiến 35 người bỏ mạng đã gây náo động công luận tại Trung Quốc. Trên mạng xã hội, nhiều người đề cập đến hiện tượng « trả thù xã hội », khi người ta có hành động bạo lực, tấn công người lạ vì những bức xúc cá nhân. 

Từ Bắc Kinh, thông tín viên Cléa Broadhurst cho biết thêm thông tin :

 « Cuộc tấn công xe điên ở Châu Hải đã châm ngòi một cuộc tranh luận dữ dội trên mạng xã hội ở Trung Quốc khi nói về ‘cuộc trả thù xã hội’. Khái niệm này ám chỉ các hành động bạo lực của những người cảm thấy bị bỏ rơi, bị cho ra rìa xã hội, tấn công bừa vào những người lạ.

Trên mạng xã hội Weibo, một bình luận đã được loan tải rộng rãi : « Làm sao có thể trả thù xã hội bằng cách giết nhiều người vô tội nhất có thể, bởi vì cuộc sống gia đình của người đó không tốt ?

Trả lời cho câu hỏi này, nhiều người dùng mạng đã đề cập đến áp lực cuộc sống thường nhật, cũng như là tầm quan trọng để giải quyết những vấn đề về sức khỏe tinh thần. Họ kêu gọi đưa ra luật mới để ngăn chặn xảy ra tình trạng bạo lực như vậy.

Một vấn đề gây bức xúc khác là cơ quan thực thi pháp luật được cho là làm việc kém hiệu quả trong việc giải quyết các vấn đề gia đình, như ly hôn. Chính điều này đã kích động hình thức trả thù bằng bạo lực, do quá khó để đạt được kết quả như mong muốn.

Trong vụ tấn công Châu Hải, thủ phạm được cho là đã tấn công sau một cuộc ly hôn khó khăn. Thảm kịch này phản ứng một xu hướng : khi người ta không tìm thấy giải pháp cho các cuộc xung đột các nhân, hay xung đột xã hội, một số tìm đến bạo lực để bày tỏ sự thất vọng của mình.

Tại Trung Quốc, một số thảm kịch bạo lực đã xảy ra năm nay, đặc biệt là nhiều vụ tấn công bằng dao, khiến hàng chục người chết.

 « Người mẫu gầy » trở lại giới thời trang

Trong lĩnh vực văn hóa, trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình BBC của Anh gần đây, giám đốc của tạp chí Vogue ở Anh, Chioma Nnadi, bày tỏ quan ngại về sự trở lại của xu hướng người gầy mảnh mai. Trong khi những năm trở lại đây, nhiều sự kiện thời trang được đánh dấu bởi các người mẫu với hình thể đa dạng, béo, gầy, cao thấp, nhằm thúc đẩy sự chấp thuận trong xã hội về sự đa dạng hình thể, không bị gò bó bởi các khuynh hướng thời trang.

Từ Luân Đôn, thông tín viên Emeline Vin cho biết thêm thông tin :

« Chủ biên tạp chí thời trang Vogue ở Anh, bày tỏ quan ngại về xu hướng ‘người mẫu gầy quay trở lại’. Sau khi dự nhiều tuần lễ thời trang trong thời gian vừa qua, bà Nnadi cho biết không thấy nhiều người mẫu với các hình thể đa dạng xuất hiện, đặc biệt là có nhiều người mẫu quá gầy đứng trên các sàn diễn.

Tuy thời trang Anh vẫn gắn liền với hình ảnh gầy mảnh mai của Kate Moss, gầy gò như cành cây, thiết lập các tiêu chuẩn gầy cực đoan vào những năm 2000,  nhưng nhiều năm qua, các thương hiệu đã nỗ lực giới thiệu những người mẫu với kích thước ngoại hình đa dạng.

Làm sao có thể giải thích bước thụt lùi này trong thời trang ? Theo bà Chioma Nnadi, một trong những thủ phạm là loại thuốc giảm cân Ozempic, loại thuốc vốn được sử dụng để điều trị tiểu đường, có tác dụng ức chế sự thèm ăn. Thương hiệu thời trang Namilia cũng đã gây tranh cãi trong tuần lễ thời trang vào tháng 7 vừa qua, khi trình làng chiếc áo phông in dòng chữ « I love Ozempic » - Tôi yêu Ozempic.

Vào năm 2009, tạp chí Vogue Anh đã yêu cầu các nhà mốt gửi mẫu quần áo với kích cỡ khác, thay vì số 32 (size châu Âu